Autor niniejszej pracy za cel postawił sobie wnikliwą analizę działalności
arcydiakona Nikifora Paraschesa-Kantakuzena (1537-1599) – niestrudzonego
obrońcy wiary ortodoksyjnej.
W książce tej autor nie ograniczał się do stricte
historycznych metod badawczych, nie stroniąc od wykorzystania najważniejszych
dziedzin teologii prawosławnej, takich jak dogmatyka, eklezjologia
i prawo kanoniczne. W ten sposób chciał on zasygnalizować kręgom historyków
pretendujących do miana badaczy dziejów Cerkwi prawosławnej rażący
błąd, jakim jest wyłączenie z badań nad dziejami Cerkwi głównych Jej źródeł
prawodawczych – prawa kanonicznego oraz teologii dogmatycznej. Opieranie
się na prawodawstwie świeckim dokonało poważnych wypaczeń przy badaniach
dziejów prawosławia w Rzeczypospolitej. Czytelnik zapozna się nie tylko
z dokonaniami arcydiakona, ale również pozna determinanty, jakimi kierował się
bohater pracy. Przez to zrozumie motywy jego postępowania.
Autor poprzez losy bohatera chce pokazać czytelnikowi skomplikowane
dzieje prawosławia w XVI stuleciu. Arcydiakon Nikifor jest tutaj swoistym
przewodnikiem po tych dziejach. Obserwując liczne podróże bohatera po całej
niemalże Europie (Włochy, Turcja, Grecja, Cypr, Rumunia, Rzeczpospolita,
Ukraina), dowiadujemy się o sytuacji tamtejszej ludności prawosławnej.
Książka jest skierowana zarówno do badaczy, jak i do wszystkich zainteresowanych
losami Cerkwi prawosławnej.
